Του Αγίου Παντελεήμονος του Μεγαλομάρτυρος και Ιαματικού
Απολυτίκια, συναξάρια και βιοτή των Αγίων, των οποίων ιερά λείψανα φυλάσσονται στον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού
Απολυτίκιον
Ἦχος γ'
Ἀθλοφόρε ἅγιε, καὶ ἰαματικὲ Παντελεῆμον, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
Συναξάριον:
Τῇ ΚΖ' τοῦ αὐτοῦ μηνός (Ιουλίου), Μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος καὶ ἰαματικοῦ Παντελεήμονος.
Βίος και πολιτεία:
Τον καιρό που τα μαύρα σύννεφα της ειδωλολατρείας σκέπαζαν απειλητικά όλη την οικουμένη, στα τέλη δηλαδή τού τρίτου αιώνα μετά Χριστόν, γεννήθηκε στη Νικομήδεια της Μικρός Ασίας ο Άγιος μεγαλομάρτυρας Παντελεήμων. Την εποχή εκείνη αυτοκράτορας της Ρώμης ήταν ο φοβερός διώκτης των Χριστιανών Μαξιμιανός.
Ο πατέρας του λεγόταν Ευστόργιος και ήταν ειδωλολάτρης αξιωματούχος, μέλος της συγκλήτου. Η μητέρα του λεγόταν Ευβούλη και ήταν θερμή Χριστιανή. Το όνομα που έδωσαν στο παιδί τους ήταν Παντολέων.
Ο Παντολέων ήταν πολύ έξυπνος, ευγενικός, επιμελής, ταπεινός και πράος, γεμάτος αρετή, παρ’ όλο που ακόμη δεν είχε βαπτισθεί Χριστιανός. Όταν μεγάλωσε, ο πατέρας του τον παρέδωσε σ’ ένα φημισμένο γιατρό, τον Ευφρόσυνο , για να του διδάξει την ιατρική επιστήμη. Σε λίγο καιρό ο Παντολέων ξεπέρασε όλους τους συνομήλικούς του στη μόρφωση και όλοι μιλούσαν με θαυμασμό για το χαρακτήρα του. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας, μαθαίνοντας για την αρετή και την εξυπνάδα του, τον προόριζε για να γίνει ιατρός στο παλάτι, ο επίσημος ιατρός των ανακτόρων.
Τον ίδιο καιρό ο γέροντας Ιερέας της Νικομήδειας Ερμόλαος, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα, κάλεσε στο σπίτι που κρυβόταν τον Παντολέοντα για να τον γνωρίσει. Αφού συνομίλησαν για πολλή ώρα, ο Ερμόλαος κατενθουσιάστηκε από τις αρετές, που κοσμούσαν το νέο και αποφάσισε να του γνωρίσει την πίστη στον Χριστό. Έτσι αναπτύχθηκε ανάμεσα τους μια άριστη πνευματική σχέση. Ο Παντολέων επισκεπτόταν καθημερινά τον Άγιο Ερμόλαο και απολάμβανε τους χριστιανικούς του λόγους. Στερεωνόταν έτσι, σιγά - σιγά, στην αληθινή πίστη.
Ένα εντυπωσιακό γεγονός κάνει τον Παντολέοντα να πάρει τη σοβαρή και γενναία απόφαση να δεχθεί το Άγιο Βάπτισμα, να γίνει Χριστιανός. Ενώ περπατούσε στον δρόμο συνάντησε ένα παιδί που το δάγκωσε μία οχιά και πέθανε. Λέει λοιπόν στον εαυτό του: Θα προσευχηθώ στον Χριστό να αναστήσει αυτό το παιδί και αν πράγματι το παιδί αναστηθεί, εγώ πια δεν υπάρχει λόγος να καθυστερώ τη Βάπτισή μου, θα γίνω Χριστιανός, θα πιστέψω ότι ο Χριστός είναι ο Θεός ο αληθινός, ο Σωτήρας του κόσμου. Αυτά σκέφτηκε και προσευχήθηκε θερμά στον Κύριο. Αμέσως το παιδί ζωντάνεψε και το φίδι πέθανε.
Γεμάτος χαρά ο Παντολέων τρέχει στο γέροντα Ερμόλαο, του διηγείται το θαύμα και του ζητά να τον βαπτίσει. Και ὁ Ερμόλαος, επειδή γνώριζε ποιος οδηγείται στην τελειότητα, γεμάτος συγκίνηση οδήγησε στο φωτισμό του θείου Βαπτίσματος τον Παντολέοντα.
Από τότε ο Παντολέον έγινε Ανάργυρος ιατρός. Θεράπευε με τη δύναμη του Ιησού Χριστού τους ασθενείς, χωρίς να παίρνει καθόλου χρήματα. Ακόμη, όταν εύρισκε πτωχούς τους βοηθούσε ποικιλότροπα, δίνοντάς τους χρήματα και άλλα αναγκαία είδη. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά θαύματα του Αγίου ήταν η θεραπεία ενός τυφλού, με τη δύναμη και πάλι του παντοδύναμου Θεού μας, του Χριστού.
Οι θαυμαστές θεραπείες του Αγίου προκάλεσαν το θαυμασμό των κατοίκων της Νικομήδειας, αλλά και το μίσος και το φθόνο των άλλων ιατρών της πόλης. Οι τελευταίοι κατάγγειλαν τον Παντολέοντα στον αυτοκράτορα Μαξιμιανό, τον φοβερό αυτὸ διώκτη του Χριστιανισμού.
Ο Μαξιμιανός κάλεσε τον Άγιο στα ανάκτορα για να ζητήσει εξηγήσεις. Ὁ Άγιος ομολόγησε με θάρρος ότι είναι Χριστιανός. Ο αυτοκράτορας στην αρχή προσπάθησε να τον πείσει με διάφορες κολακείες και υποσχέσεις να αρνηθεί τον Χριστό και να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Παντολέον όμως έμεινε πιστὸς και ακλόνητος. Δεν αρνήθηκε. Δεν πρόδωσε τον Χριστό.
Ο αυτοκράτορας εξαγριωμένος διέταξε φοβερά βασανιστήρια, για να κλονίσει τον Άγιο και να τον εξαναγκάσει να θυσιάσει στα είδωλα.
Οι στρατιώτες του αυτοκράτορα, άρχισαν να του ξύνουν τη σάρκα με μαχαίρια και να καίνε τις πληγές με λαμπάδες. Ὁ Χριστός, όμως, ήλθε σε βοήθεια του Αγίου και του θεράπευσε τις πληγές, φωτίζοντάς τον με αστραπές. Στη συνέχεια έβαλαν τον Παντολέοντα μέσα σε ένα καζάνι που έβραζε. Με τη βοήθεια όμως και πάλι του Θεού ο Άγιος έμεινε σώος και αβλαβής και η φωτιά θαυματουργικά έσβησε. Ακολούθως βύθισαν τον Άγιο στα βάθη της θάλασσας, αφού έδεσαν στο λαιμό του μια τεράστια πέτρα. Ο Χριστός, όμως, έκανε την πέτρα πιο ελαφριά απὸ φύλλο και έδωσε στον Παντολέοντα τη δύναμη να περπατά πάνω στα νερά. Έτσι σώος και αβλαβής, βγήκε στη στεριά. Στη συνέχεια έριξαν τον Άγιο σε πεινασμένα άγρια θηρία. Όμως τα ζώα, αντί να τον κατασπαράξουν, έγλειφαν ήρεμα και ειρηνικά με τη γλώσσα τους τα πόδια του, κουνώντας τις ουρές τους.
Έκπληκτος αλλά και εξαγριωμένος ο ηγεμόνας, διατάσσει τον αποκεφαλισμό του Αγίου. Θαυματουργικώς το ξίφος λυγίζει και αντὶ αίμα τρέχει γάλα. Λίγο πριν από το μαρτυρικό διά αποκεφαλισμού θάνατο του Αγίου, ακούστηκε φωνή απ’ τον ουρανό. Ήταν η φωνή του Θεού πού του έδωσε το όνομα Παντελεήμων, που σημαίνει τον Άγιο που όλους τους βοηθά και ελεεί ακόμη και τούς εχθρούς του.
Το τίμιο σώμα του Αγίου τάφηκε με τιμές απὸ τους Χριστιανούς. Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του την 27η Ιουλίου.