Του Οσίου Πατρός ημών Θεωνά Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης

Απολυτίκια, συναξάρια  και βιοτή  των Αγίων, των οποίων ιερά λείψανα φυλάσσονται στον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού Απολυτίκια.

Ἦχος δ´. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἀσκητικῶς προγυμνασθεὶς ἐν τῷ Ἄθῳ, σὺν Ἰακώβω τῷ θερμῷ σου προστάτῃ, τῶν ἀρετῶν ἐκείνου κατετρύφησας· ὅθεν ἱεράτευσας, Θεσσαλονίκης τῇ πόλει, καὶ λαὸν ἐποίμανας, τὸν αὐτῆς θεαρέστως, ὡς ἰσαπόστολος τρισμάκαρ Θεωνᾶ, καὶ Ἱεράρχης, Χριστοῦ γνησιώτατος.

Ἦχος πλ. δ´. Αὐτόμελον.
Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ, εὐσεβείας διδάσκαλε καὶ σεμνότητος, τῶν Μοναστῶν ἡ καλλονή,
Ἀρχιερέων θεόπνευστον ἐγκαλλώπισμα, Θεωνᾶ Πατὴρ ἡμῶν Ὅσιε, Θεσσαλονίκης τὸ
καύχημα, λύρα τοῦ Πνεύματος, ἱκέτευε διὰ παντός, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Ήχος πλ. α΄. Τον συνάναρχον λόγον.
Οσιότητι  βίου πάτερ κοσμούμενος, Θεσσαλονίκης εδείχθης Αρχιεράρχης σοφός, και ποιμήν αληθινός Αγίω πνεύματι θεοφόρε Θεωνά εκκλησίας καλλονή, δοχείον του παρακλήτου. Και νύν απαύστως δυσώπει ελεηθήναι  τας ψυχάς ημών.
 
Συναξάριον:
Τη αυτή ημέρα (4η Απριλίου)  ο όσιος Θεωνάς, ο εν τη μονή του Παντοκράτορος του Άθω ασκήσας, ύστερον δε επίσκοπος Θεσσαλονίκης γενόμενος, εν ειρήνη τελειούται. 
 
Βίος και πολιτεία:
Ο Όσιος Θεωνάς ήταν ένας από τους πιο λόγιους και ασκητικώτερους Αγιορείτες Πατέρες, που έζησε στον 16ο αιώνα. Από πού καταγόταν και ποιους είχε γονείς  δεν γνωρίζουμε ακριβώς (υπάρχει τοπική παράδοση ότι κατήγετο ή ότι έζησε στο Πλωμάρι της Λέσβου). Νωρίς έγινε μοναχός και χειροτονήθηκε Ιερεύς στην Ιερά Μονή  Παντοκράτορος στο Άγιον  Όρος.
Κατόπιν, ακολουθώντας τον γέροντά του μόνασε στην Ιερά Μονή του Προδρόμου στη Ναύπακτο, όπου διεκρίθη ως εξομολόγος. Αργότερα τον βρίσκουμε στη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής, όπου στο μεγάλο βουνό βρισκόταν ερειπωμένη η Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας, στην οποία κλήθηκε ηγούμενος και ανακαίνισε. Η φήμη της αγιότητας του, διαδόθηκε σ' όλα τα περίχωρα και οι Θεσσαλονικείς με την πρώτη ευκαιρία τον έκαναν Αρχιεπίσκοπο τους. Θεοπρεπώς αφού ποίμανε το ποίμνιο του, απεβίωσε ειρηνικά το 1544 ή 1545. 
Σήμερα, το μεγαλύτερο τμήμα του τιμίου λειψάνου, το οποίο θαυματουργεί, ευρίσκεται στη μονή  της Αγίας Αναστασίας, μέσα σε χρυσή θήκη φορώντας την αρχιερατική του στολή.
Η μνήμη του εορτάζεται στις 4 Απριλίου, οι πατέρες όμως της Μονής την πανηγυρίζουν με λαμπρότητα την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών,  κατά μίμηση του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, του οποίου υπήρξε  εφάμιλλος σε αρετή και αγιότητα και διάδοχος στο θρόνο της Θεσσαλονίκης και του οποίου τη μνήμη η Εκκλησία εορτάζει πανηγυρικά τη Β΄ Κυριακή των Νηστειών.