Ὁ Ἑσπερινός εἶναι μία ἀπό τίς Ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας. Κατ' ἀρχήν, ἡ λέξη «ἀκολουθία» προέρχεται ἀπό τό ρῆμα «ἀκολουθῶ» καί σημαίνει συνοδεία, σειρά, συνεχής διαδοχή. Ἔτσι στή λειτουργική πράξη τῆς Ἐκκλησίας εἰσῆλθε καί σημαίνει μία σειρά δεήσεων, ὕμνων, βιβλικῶν ἀναγνωσμάτων καί προσευχῶν πού λέγονται τό ἡμερονύκτιο. Ἔχουμε πολλές ἱερές ἀκολουθίες ὅπως τοῦ Ἑσπερινοῦ, τοῦ Ὄρθρου, ἀκολουθία μιᾶς ἑορτῆς ἑνός Ἁγίου, ἀκολουθία τῶν ἐγκαινίων, ἀκολουθία Μεγ. Ἑβδομάδος κἄ. Ἀνάλογα δέ μέ τόν χρόνο πού τελοῦνται διαιροῦνται σέ τακτικές πού τελοῦνται σέ καθημερινές τακτές ὧρες ὅπως Ὧρες, (Α', Γ', ΣΤ', Θ') καί τά Μεσώρια, Ἑσπερινός, Ἀπόδειπνον, Μεσονυκτικόν, Ὄρθρος καί σέ ἔκτακτες πού τελοῦνται σέ ὡρισμένες περιστάσεις ὅπως τά Ἱ. Μυστήρια, ὁ Ἁγιασμός (Μικρός καί Μέγας), οἱ Παρακλήσεις, ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία, τό Μνημόσυνο, τό Νεκρώσιμο Τρισάγιο, τά Ἐγκαίνια κἄ. Εἶναι χαρακτηριστικό βέβαια ὅτι ἄλλο εἶναι ἡ Ἱ. Ἀκολουθία καί ἄλλο τά Ἱ. Μυστήρια καί μάλιστα τό κορυφαῖο καί μοναδικό Ἱερό Μυστήριο τῆς Θ. Εὐχαριστίας.
Ὁ Ἑσπερινός, ὡς Ἱερή Ἀκολουθία εἶναι μία ἐκ τῶν ὑπερόχων ἀκολουθιῶν τῆς Ἐκκλησίας μας καί μάλιστα ἀρχαιοτάτη. Ἡ λέξη Ἑσπερινός εἶναι ἐπίθετο πού προσδιορίζει τό νοούμενο οὐσιαστικό «ὕμνος» καί προέρχεται ἀπό τή λέξη «ἑσπέρας» καί ἐκείνη ἀπό τήν πρόθεση ἐς (=εἰς) καί πέρας (=τέλος). Σημαίνει τό τέλος τῆς ἡμέρας ἀλλά καί τήν ἀρχή τῆς ἄλλης. Σημεῖο τοῦ πέρατος τῆς ἡμέρας εἶναι ἡ δύση τοῦ ἡλίου.
Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ ἔχει τήν παρακάτω τυπική διάταξη:
Ὁ ἱερεύς ἀφοῦ ἐνδυθεῖ τό ἐπιτραχήλιον ἀνοίγει τήν Ὡραία Πύλη καί ἱστάμενος ἔμπροσθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης ἐκφωνεῖ τό: «Εὐλογητός ὁ Θεός ἡμῶν πάντοτε, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι δέν λέγει «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρός...» ἀκριβῶς, διότι ὁ Ἑσπερινός, δέν εἶναι Μυστήριο ἀλλά Ἀκολουθία. Στή συνέχεια, μετά τό: «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» ἀναγιγνώσκεται ὁ «Προοιμιακός». Εἶναι ὁ 103ος Ψαλμός τοῦ προφητάνακτος Δαυΐδ καί θεωρεῖται ἕνας ἀπό τούς πλέον ὑπερόχους ψαλμούς.
Στόν Ψαλμό αὐτό, ὁ Δαυΐδ ἐξυμνεῖ μέ θαυμάσιες ἔννοιες, μέ ὡραῖες φράσεις, μέ φιλολογικές εἰκόνες, μέ καλλιέπεια καί λυρικότητα λόγου τό μεγαλεῖο, τήν παντοδυναμία καί τήν πανσοφία τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος δημιούργησε τόν κόσμο. Ὁλόκληρος ὁ Ψαλμός ἀποτελεῖ ἕνα ἀριστούργημα τῆς παγκόσμιας ποιήσεως. Ἐξυμνεῖται ὄχι μόνον ἡ Δημιουργία, ἀλλά καί ἡ Πρόνοια τοῦ Δημιουργοῦ γιά ὅλα τά δημιουργήματα, τά ὁποῖα ἔγιναν γιά τόν ἄνθρωπο. Ὁ Ψαλμωδός, μέ τόν ὕμνον του αὐτόν, μᾶς παρωθεῖ, ὅπως καί ἐμεῖς ὑμνοῦμε καί δοξολογοῦμεν τόν Ὕψιστον, σ' ὅλη μας τή ζωή, μέ ἔνθεο ζῆλο καί μέ ὅλη τή θερμότητα τῆς καρδίας μας. (Βλ. ἐργασίαν ἡμῶν «Ἑρμηνευτική προσέγγιση στόν Προοιμιακό Ψαλμό», Ἐπετειακός Τόμος περ. «Ἀπόστολος Βαρνάβας» ἔκδ. Ἐκκλησίας Κύπρου, 2018, σελ. 156-165). Ὅταν λέγεται ὁ«Προοιμιακός», ὁ ἱερεύς μυστικῶς ἀναγιγνώσκει τίς εὐχές τοῦ «Λυχνικοῦ», ὅπως αὐτές ἀποκαλοῦνται. Οἱ εὐχές αὐτές εἶναι ἑπτά. Τό περιεχόμενό τους εἶναι θεολογικότατο. Ὀνομάζονται εὐχές τοῦ «Λυχνικοῦ», ὅπως καί ἀργότερα ψάλλονται αὐτά πού πάλιν ἀποκαλοῦνται «ἐπιλύχνιοι ψαλμοί» καί «ἐπιλύχνιος εὐχαριστία», διότι τά ἀρχαῖα χρόνια ἦταν ἡ ὥρα πού οἱ ἄνθρωποι ἄναβαν στά σπίτια τούς λύχνους γιά νά βλέπουν. Ἔχει μείνει χαρακτηριστική ἡ φράση ἀπό τήν ἀρχαία κλασσική γραμματεία, «περί λύχνων ἁφάς (=ἀπό τό ρῆμα ἅπτω, δηλ. ἀνάπτω). Εἶναι ἡ ὥρα πού ἄναβαν, τό σούρουπο, τά λυχνάρια καί τά τοποθετοῦσαν στόν λυχνοστάτη. Πρέπει νά σημειώσουμε ἀκόμη ὅτι οἱ στίχοι 28 καί ἐξῆς τοῦ «Προοιμιακοῦ» Ψαλμοῦ καί οἱ σύντομοι ὕμνοι πού τούς συνοδεύουν καί τελειώνουν μέ τό «Δόξα Σοί ὁ Θεός, ἀλληλούϊα», ὀνομάζονται «Ἀνοιξαντάρια» καί ψάλλονται ὅταν ἔχουμε πανηγυρικούς ἑσπερινούς. Ὀνομάζονται ἔτσι διότι ἀρχίζουν μέ τόν πρῶτο στίχο (28) πού λέγει: «Ἀνοίξαντός Σου τήν χεῖρα...».
Πληρωθέντος τοῦ «Προοιμιακοῦ», λέγονται τά «Εἰρηνικά» καί μέ τήν ἐκφώνηση: «Ὅτι πρέπει σοι...» ἀκολουθεῖ κανονικά τό Α' κάθισμα τοῦ Ψαλτηρίου δηλ. τό: «Μακάριος ἀνήρ». Ἀκολούθως ψάλλεται τό: «Κύριε ἐκέκραξα...» (Ψαλμ. 140) καί ψαλλομένου τοῦ «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου...», τότε ὁ ἱερεύς εὐλογεῖ τό θυμίαμα καί εὐθύς ἀμέσως θυμιᾶ τό Ἱ. Βῆμα καί ὅλον τόν ναόν. Ὁ ἱερεύς ὅταν θυμιᾶ πρέπει νά φέρει ἐπιτραχήλιον καί φελώνιον. Στή συνέχεια ψάλλονται τά ἀνάλογα Στιχηρά. Αὐτά τά τροπάρια, τά Στιχηρά, μπορεῖ νά εἶναι ἀναστάσιμα (δηλ. νά ἀναφέρονται στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί συνήθως ψάλλονται στόν Ἑσπερινό τοῦ Σαββάτου), δεσποτικά (δηλ. ἀναφέρονται στόν Δεσπότη Χριστό), σταυρώσιμα (δηλ. ἀναφέρονται στήν Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ), ἀποστολικά (δηλ. ἀναφέρονται στούς Ἀποστόλους), μαρτυρικά (δηλ. ἀναφέρονται στούς Μάρτυρες) ἤ ἀκόμη ἁπλῶς κατανυκτικά. Ἀκολούθως ψαλλομένου τοῦ «Δόξα, καί νῦν», γίνεται ἡ ἔξοδος ἀναλόγως εἴτε μετά θυμιατοῦ εἴτε μετά Εὐαγγελίου. Ὁ ἱερεύς λέγει μυστικῶς τήν Εὐχή τῆς Εἰσόδου.
Ὑπέροχα ὁ ἅγ. Συμεών Θεσ/κης ἐξηγεῖ τί σημαίνει ἡ εἴσοδος αὐτή τοῦ Ἑσπερινοῦ καί συγκεκριμένα γράφει: «Ἐνταῦθα δέ καί ὁ ἱερεύς κάμνει τήν εἴσοδον ἐξερχόμενος˙ ἀσκεπής ἀπό τοῦ θυσιαστηρίου μέ τό θυμιατήριον καί μέ θυμίαμα καί εἰς τήν μέσην τοῦ ναοῦ κλίνων τήν κεφαλήν καί εὐχόμενος καί ἀνορθούμενος καί σφραγίζων μέ τήν χεῖρα καί μέ τό θυμίαμα πάλιν εἰς τό θυσιαστήριον ἐπανέρχεται. Τί δηλοῖ μέ τοῦτο; ὅτι καί ὁ μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἀφ' οὗ κατέβη ἕως εἰς ἡμᾶς ἀπό τῆς οὐρανίας ἁψῖδος ἤγουν τῶν κύκλων, πάλιν εἰς τόν οὐρανόν ἀνελήφθη καί σύν αὐτῷ ἀνεβίβασε καί ἡμᾶς. Ὅθεν μέ τήν ἐξέλευσιν αὐτήν τοῦ ἱερέως ἀπό τοῦ θυσιαστηρίου, μέ τήν κλίσιν τῆς κεφαλῆς, μέ τήν ἀνόρθωσιν καί μέ τήν ἐκφώνησιν τοῦ «σοφίᾳ ὀρθοί», μέ τό σφράγισμα διά τοῦ θυμιατηρίου καί μέ τήν ἀνύψωσιν τοῦ Εὐαγγελίου (ἄν ἴσως ἦναι Εὐαγγελίου εἴσοδος) καί μέ τήν ἐπανέλευσιν αὐτοῦ εἰς τό ἅγιον βῆμα, μέ αὐτά ὅλα τό μυστήριον τῆς οἰκονομίας εἰκονίζεται.
Τό νά ἐξέλθῃ δέ πάλιν ἀπό τοῦ θυσιαστηρίου ὁ ἱερεύς καί νά καταβῇ εἰς τό μέσον τοῦ ναοῦ τήν κατάβασιν σημαίνει τοῦ Χριστοῦ ἀπό τῶν οὐρανῶν καί τήν ταπείνωσιν. Τό νά ἦναι ἐνδεδυμένος τά ἱερατικά σημαίνει τήν σάρκωσιν˙ τό νά σταθῇ εἰς τήν μέσην καί νά κλίνῃ τήν κεφαλήν δηλοῖ τό ὅτι ἐσταυρώθη δι' ἡμᾶς καί ἀπέθανεν ὁ Σωτήρ ἡμῶν εἰς τό μέσον τῆς γῆς καί κατῆλθεν εἰς τόν ἅδην˙ ὅθεν καί ὁ ἱερεύς μέ σιωπήν καί κύπτων τότε προσεύχεται, ἐπειδή καί ὁ Θεάνθρωπος προσενεγκών ἑαυτόν εἰς τόν οὐράνιόν του Πατέρα καί κατελθών εἰς τόν ἅδην μᾶς ἐλύτρωσεν ἀπό τῆς τυραννίδος τοῦ ἅδου. Διά τοῦτο καί ὁ ἱερεύς προσφέρει ἤ θυμίαμα, τό ὄντως εὐωδέστατον, (τό ὁποῖον εἰκονίζει τήν ἁγίαν αὐτοῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ψυχήν καί ζωήν) ἤ κρατεῖ τό Εὐαγγέλιον, ἐπειδή συγκατέβη καί αὐτός ὁ Κύριος εἰς ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους, καί ἀνορθοῦται πάλιν σημαίνων μέ τοῦτο τήν ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ καί ὅτι δι' αὐτῆς καί ἡμᾶς συνανέστησε. Τοῦτο κηρύττει καί δεικνύει εἴτε σφραγίζων σταυροειδῶς διά τοῦ θυμιατηρίου καί λέγων τό: «σοφίᾳ ὀρθοί» εἴτε ἀνυψῶν τό Εὐαγγέλιον˙ τό νά ἀνέλθῃ δέ καί νά εἰσέλθῃ εἰς τό θυσιαστήριον εἰκονίζει τήν ἀπό τῆς γῆς θείαν του ἀνάληψιν καί ὅτι ἐπέστρεψεν ἐκεῖ ὅπου ἦτο εἰς οὐρανούς, δηλαδή μέ ἐκείνην τήν σάρκα, τήν ὁποίαν δι' ἡμᾶς ἐφόρεσε καί προσέφερε δι' ἡμᾶς εἰς θυσίαν καί ὅτι οὕτω καί ἡμᾶς ἀνύψωσε καί ἡγίασεν» (Τά Ἅπαντα, σελ. 270 ἑπ.).
Μετά τό: «Σοφίᾳ Ὀρθοί» λέγεται ἤ ψάλλεται ἡ «Ἐπιλύχνιος Εὐχαριστία» δηλ. ὁ ὕμνος «Φῶς ἱλαρόν...». Ὁ ὕμνος αὐτός εἶναι ἔργο τοῦ Β' αἰῶνα καί εἶναι ἕνας πολύ ἀγαπητός στό λαό ὕμνος. Μάλιστα ἔχει ποιητικά στοιχεῖα ὁμοιοκαταληξίας, ὁμοτονίας καί ὁμοσυλλαβίας. Μνεία τοῦ ὕμνου κάμνει καί ὁ Μέγας Βασίλειος στό ἔργο του «Περί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» γράφοντας: «Ἔδοξε τοῖς πατράσιν ὑμῶν μή σιωπῇ τήν χάριν τοῦ ἑσπερινοῦ φωτός δέχεσθαι, ἀλλ' εὐθύς φανέντος εὐχαριστεῖν. Καί ὅστις μέν ὁ πατήρ τῶν ρημάτων ἐκείνων τῆς ἐπιλυχνίαν εὐχαριστίας, εἰπεῖν οὐκ ἔχομεν˙ ὁ μέντοι λαός ἀρχαίαν ἀφίησι τήν φωνήν καί οὐδενί πώποτε ἀσεβεῖν ἐνομίσθησαν οἱ λέγοντες, Αἰνοῦμεν Πατέρα, καί Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα Θεοῦ» (PG. 32,κθ',73). Καλόν εἶναι αὐτόν τόν ὡραιότατον ὕμνον νά τόν ψάλλουν ὅλοι μαζί οἱ πιστοί. Στή συνέχεια λέγονται τά «Προκείμενα», πού εἶναι μικροί ψαλτικοί στίχοι ἀνάλογα τήν ἡμέρα καί ἀκολουθοῦν ἀναγνώσματα ἐκ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στίς ἑορτές (εἰς μνῆμες Ἀποστόλων ἀναγιγνώσκεται ἐκ τῆς Καινῆς Διαθήκης).
Πάλιν ὁ ἅγ. Συμεών Θεσ/κης γράφει τί σημαίνει τό κάθε ἕνα ἀπό τά «Προκείμενα». «Καί τῷ μέν Σαββάτῳ ἑσπέρας τά περί τῆς ἀναστάσεως μαρτυρεῖ˙ διά τοῦτο τότε μέν ψάλλεται˙ «ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν» διότι ἐνίκησε καί ἐβασίλευσεν ἐναντίον τοῦ θανάτου ὁ ἀναστάς˙ καί «εὐπρέπειαν ἐνεδύσατο» τήν ἀφθαρσίαν δηλαδή τῆς φύσεως ἡμῶν, ἡ ὁποία ἦτο πρό αὐτοῦ φθαρτή καί ἀναστάς ἐστερέωσε τήν οἰκουμένην, ἡ ὁποία ἐπίστευσεν εἰς αὐτόν.
Τῇ δέ Κυριακῇ ἑσπέρας τό: «ἰδού δή εὐλογεῖτε τόν Κύριον» ψάλλεται διά τούς ἀγγέλους, ὅσοι εὐλογοῦσιν αὐτόν ἀπαύστως, καί διά τάς ψυχάς τῶν δούλων αὐτοῦ.
Τῇ δέ δευτέρᾳ ἑσπέρας˙ «Κύριος εἰσακούσεταί μου ἐν τῷ κεκραγέναι με πρός αὐτόν» διά τούς φωνάζοντας ἐν μετανοίᾳ πιστούς καί διά τόν κήρυκα αὐτῆς τῆς μετανοίας, τόν Πρόδρομον.
Τῇ δέ τρίτῃ ἑσπέρας διά τήν ἀπό τοῦ Σωτηρίου πάθους βοήθειαν καί διά τό πρός ἡμᾶς διά μέσου τοῦ Σταυροῦ ἔλεος λέγει˙ «τό ἔλεος σου, Κύριε, καταδιῶξαι με πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου».
Τῇ δέ τετάρτῃ ἑσπέρας ἄδετε τά τῶν ἀποστόλων˙ «ὁ Θεός ἐν τῷ ὀνόματί σου σῶσον με»˙ διότι τῷ ὄντι, διά μέσου αὐτοῦ τῶν ἀποστόλων ἐν ὀνόματι Κυρίου ἐσώθημεν, ἐπειδή κατήγγειλαν αὐτόν τόν Κύριον εἰς ἡμᾶς καί κήρυκες θεῖοι ἀπεδείχθησαν καί μᾶς ἔσωσαν διά συνεργείας τοῦ Θεοῦ, ὅστις ἐπιβεβαιοῖ τόν λόγον, ὡς γέγραπται ἐν Εὐαγγελίοις.
Κατά δέ τήν πέμπτην ἑσπέρας τήν μεγάλην προανυμνοῦμεν βοήθειαν τοῦ Σταυροῦ˙ «ἡ βοήθειά μου παρά Κυρίου τοῦ ποιήσαντος τόν οὐρανόν καί τήν γῆν» διότι αὐτός ὁ ποιήσας τόν οὐρανόν καί τήν γῆν μᾶς ἐβοήθησε σαρκί σταυρωθείς.
Τήν δέ παρασκευήν ἑσπέρας «ὁ Θεός ἀντιλήπτωρ μου» λέγομεν διά τό πλῆθος τῶν ἁγίων, οἱ ὁποῖοι εἶναι καί σύμφωνοι μέ τόν Σωτῆρα ἡμῶν εἰς τήν βοήθειαν ἡμῶν, καί διά τάς ψυχάς τῶν προκεκοιμημένων πιστῶν, ἐπειδή ἔγινε καί εἰς τούς ἁγίους ὁ Θεός ἀντίληψις ἤτοι βοήθεια καί εἶναι καί εἰς τούς ἀποθανόντας ἔλεος προφθάνων εἰς αὐτούς τά πρός σωτηρίαν» (Τά Ἅπαντα, σελ. 272 ἑπ.).
Ἔπειτα ἔχουμε τήν «Ἐκτενῆ» δηλ. «Εἴπωμεν πάντες...», τήν Εὐχή τῆς Ἐκτενοῦς μέ ἐκφώνηση καί τήν ὡραία Δέηση «Καταξίωσον Κύριε». Ἀκολουθοῦν τά «Πληρωτικά» καί τό: «Εἰρήνη πᾶσι» καί «Τάς κεφαλάς ἡμῶν τῷ Κυρίῳ κλίνωμεν» μέ τήν εὐχή ἀπό τόν ἱερέα τῆς κεφαλοκλισίας. Ἕπονται τά «Ἀπόστιχα». Εἶναι τά τροπάρια στά ὁποῖα προηγοῦνται διάφοροι ψαλμικοί στίχοι. Τέλος ἔρχεται ἡ Ἀπόλυσις. Ἐάν ἔχει προηγηθεῖ Ἀρτοκλασία τότε λέγεται: «Εὐλογία Κυρίου καί ἔλεος ἔλθοι ἐφ' ὑμᾶς», ἄλλως λέγεται «Σοφία» καί «Ὁ ὤν εὐλογητός Χριστός ὁ Θεός ἡμῶν...». Ἀκολούθως ψάλλονται τό Ἀπολυτίκιο καί τό Θεοτοκίο. Τό Σάββατο ἑσπέρας ψάλλονται τό Ἀπολυτίκιο καί τό Θεοτοκίο τοῦ ἤχου. Ἄν συμπίπτει ἑορτή ἁγίου, τότε τό Ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου ψάλλεται δεύτερο μέ τό «Δόξα Πατρί» πρίν ἀπ' αὐτό καί μετά τό «Καί νῦν» μέ τό Θεοτοκίο τῆς Παρακλητικῆς ἀλλά τοῦ ἤχου τοῦ Ἀπολυτικίου τοῦ ἁγίου. Κατακλείει ὁ ἱερεύς ἀναλόγως, ἐάν μέν εἶναι ἑσπέρα Σαββάτου μέ τό: «Ἀναστάς ἐκ νεκρῶν Χριστός ὁ ἀληθινός...», ἄν εἶναι δεσποτική ἑορτή λέγει τό χαρακτηριστικό αὐτῆς καί ἄν εἶναι ἄλλη ἡμέρα κατ' εὐθεῖαν τό: «Χριστός ὁ ἀληθινός Θεός ἡμῶν...» καί ἐπισφραγίζει τόν Ἑσπερινόν μέ τό «Δι' εὐχῶν».
Ὁ Ἑσπερινός εἶναι, πράγματι, μία προσευχητική συνάντηση μέ τό Θεό καί νά εἴμαστε βέβαιοι ὅτι μία οὐράνια γαλήνη ἁπλώνεται στήν ψυχή μας μέ τήν ὁλόθερμη ἑσπερινή συμμετοχή μας.
Ἄς ἀναπέμπουμε, λοιπόν, θερμά τίς ἑσπερινές προσευχές μας πρός τόν Πανάγαθο Πατέρα μας δοξάζοντες καί εὐλογοῦντες τήν μεγαλωσύνη Του καί ζητοῦντες τό ἔλεος, τήν προστασία καί τίς δωρεές Του. Πόσο ὑπέροχο εἶναι μέ τό κλείσιμο τῆς ἡμέρας, πού ὁ Θεός μᾶς χάρισε, τό: «Κύριε ἐκέκραξα πρός Σέ», τό: «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν Σου» καί τό: «Φῶς ἱλαρόν» στίς ψυχές μας «ἐπί τήν ἡλίου δύσιν».
Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ'