Ομιλία του πρωτοπρ. π. Ιωάννη Καλογερόπουλου την Β΄ Κυριακή των Νηστειών (Γρηγορίου Παλαμά) με αφορμή το ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας [Μρ. β΄ 1-12]
Παρακολουθήστε την στο κανάλι του Ιερού Ναού μας στο Youtube.
Θεραπεία παραλυτικού της Καπερναούμ: Μέριμνα για την υγεία της ψυχής - Η εξομολόγηση
Έντονος πνευματικός αγώνας είναι η περίοδος που διανύουμε αγαπητοί μου αδελφοί, αυτή της Αγίας Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ένα-ένα συνεχίζει να μας ανεβάζει τα σκαλοπάτια η Αγία μας Εκκλησία στην κλίμακα της πνευματικής τελειώσεως και μας προετοιμάζει κατάλληλα για τις μεγάλες ημέρες των Αχράντων Παθών και της Αναστάσεως του Κυρίου μας.
Στο Ευαγγέλιο που ακούσαμε σήμερα, ο ευαγγελιστής Μάρκος μας εξιστορεί το θαύμα του Ιησού στην Καπερναούμ. Τότε που θεράπευσε τον παραλυτικό, ο οποίος ήταν για πολύ καιρό ανήμπορος, πάνω στο κρεβάτι του πόνου. Τότε που οι τέσσερεις φίλοι «Απεστέγασαν την στέγην», δηλαδή, χάλασαν τη στέγη για να κατεβάσουν μπροστά στο Κύριο τον παράλυτο φίλο τους.
Είναι γεγονός ότι η αρρώστια δίνει μια πολύ καλή αφορμή ώστε ν’ αναπτυχθούν πρωτοβουλίες μεταξύ των συγγενών και των φίλων για την ανακούφιση του πάσχοντος. Γίνεται όμως σχεδόν πάντοτε το ίδιο λάθος. Όλο το ενδιαφέρον εστιάζεται στο σώμα, στο μέλος του που πάσχει, λησμονώντας ότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνο σώμα αλλά και ψυχή. Δεν είναι ένα μηχάνημα που χάλασε, αλλά μία ψυχοσωματική ύπαρξη. Γι’ αυτό και η αρρώστια επιδρά όχι μόνο στο σώμα, αλλά και στην ψυχή του. Η φροντίδα επομένως, τόσο του γιατρού όσο και των φίλων και συγγενών, θα πρέπει να στοχεύει όχι μόνο στο άρρωστο σώμα, αλλά και στην πάσχουσα ψυχή του ανθρώπου.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι για τις ψυχικές παθήσεις, αρμόδιος είναι μόνο ο ψυχίατρος. Όμως, οι παθήσεις αυτές, τις περισσότερες φορές οφείλονται στην απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό. Μακριά απ’ τον Θεό ο άνθρωπος χάνει τα στηρίγματά του, χάνει την ελπίδα, βαδίζει στο σκοτάδι. Ο ψυχίατρος, μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της ψυχικής υγείας του ανθρώπου, αλλά δεν μπορεί ν’ αποκαταστήσει τη σχέση του με το Θεό. Αυτό, μπορεί να το κάνει μόνον ο Χριστός! Ο ψυχίατρος αναλαμβάνει να θεραπεύσει τα συμπτώματα της ψυχικής ασθένειας, ενώ ο Χριστός θεραπεύει τις αιτίες που την προκαλούν. Ο ψυχίατρος, αποκαθιστά τη σχέση της ψυχής με το σώμα, ενώ ο Χριστός, συγχωρεί την αμαρτία που χωρίζει τον άνθρωπο από το Θεό και αποκαθιστά τη σχέση της ψυχής του με Εκείνον.
Ψυχικά προβλήματα δεν έχουμε όλοι οι άνθρωποι, έχουμε όμως όλοι μας αμαρτίες. Καθημερινά κάνουμε σκέψεις και πράξεις που ολοένα και μεγαλώνουν την απόστασή μας απ’ τον Θεό κι απ’ τον συνάνθρωπο. Έτσι, ενώ μπορεί να μην έχουμε όλοι ανάγκη από ψυχίατρο, έχουμε όμως όλοι ανάγκη για συγχώρηση. Έχουμε όλοι μας ανάγκη από το Χριστό, ο Οποίος είναι ο μόνος που συγχωρεί τις αμαρτίες μας.
Χάρις σ’ Εκείνον, έχουμε όλοι το μεγάλο προνόμιο της αφέσεως των αμαρτιών. Ο Χριστός, το «Τέκνον αφέωνταί σοι αι αμαρτίες σου», δεν το είπε μόνο στον παραλυτικό του σημερινού Ευαγγελίου. Το επαναλαμβάνει κάθε φορά που τελείται το μέγα μυστήριο της εξομολογήσεως. Το επαναλαμβάνει στον κάθε πιστό που μετανοεί και με συντριβή εξομολογείται τις αμαρτίες του.
Αδελφοί μου, βαδίζουμε ολοταχώς προς το Άγιο Πάσχα. Εν μέσω της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αγωνιζόμαστε όλοι να προετοιμαστούμε πνευματικά για να φθάσουμε στην Ανάσταση. Η προετοιμασία μας αυτή, πέραν της εγκρατείας σε τροφές και σε σκέψεις, λόγους και πράξεις αμαρτωλές, προϋποθέτει επίσης ειλικρινή, άνευ όρων μετάνοια και προσφυγή στο Θεόδοτο μυστήριο της Εξομολόγησης.
Επιτρέψτε μου λοιπόν, με την ευκαιρία αυτή, να υπενθυμίσω στην αγάπη σας έναν πρακτικό δεκάλογο για μία σωστή εξομολόγηση.
Πρώτον: Βασική προϋπόθεση του μυστηρίου είναι κάποιος να το θέλει… Τίποτε δεν γίνεται με βία στο χώρο της σωτηρίας μας.
Δεύτερον: Δεν έχει σημασία το τι θα πω και πόσα αμαρτήματα θα πω, αλλά το πώς θα τα πω. Με άλλα λόγια, μεγάλη σημασία στην εξομολόγηση έχει, η συντριβή και η ταπείνωση του χριστιανού. Μπορεί κάποιος ν’ αναφέρει πολλές αμαρτίες, χωρίς όμως καμία συναίσθηση και καμία συντριβή και, κάποιος άλλος να συντρίβεται και να κλαίει για μία μόνο αμαρτία. Ας θυμηθούμε τον Τελώνη.
Τρίτον: Η εξομολόγηση είναι ένα από τα επτά μυστήρια της εκκλησίας μας και όχι μία απλή συζήτηση με τον ιερέα. Είναι ένα μυστήριο που σημαίνει ότι γίνεται πάντα με την παρουσία του Χριστού.
Τέταρτον: Πιο σωστό είναι να υπάρχει μια προετοιμασία για το μυστήριο και έτοιμος πια ο χριστιανός να ομολογεί μόνος του τα παραπτώματά του και όχι να περιμένει να τον ανακρίνει ο ιερέας. Η ομολογία έχει πολύ μεγάλη σημασία. Αισθάνομαι τα αμαρτήματά μου και τα ομολογώ ενώπιον του Θεού ζητώντας το έλεος Του. Αυτή είναι η έννοια του όρου εξομολόγηση δηλ, ομολογώ - έξω.
Πέμπτο: Ομολογώ τα δικά μου αμαρτήματα και όχι των άλλων. Κάποιοι αναφέρονται (και με πολλές λεπτομέρειες κάποιες φορές) σε παραπτώματα των άλλων. Όχι! Θα μιλήσω μόνο για τα δικά μου λάθη, μόνο για τη δική μου ευθύνη και όχι για την ευθύνη των άλλων.
Έκτο: Καλό είναι ν’ αναφερόμαστε σε συγκεκριμένα γεγονότα. Το συγκεκριμένο, έχει σημασία και φανερώνει τη σοβαρότητα του αμαρτήματος.
Έβδομο: Η εξομολόγηση δεν πρέπει να καταντά φλυαρία. Όχι λοιπόν μακρές διηγήσεις αλλά λίγα λόγια, σαφή και χαρακτηριστικά.
Όγδοο: Η εξομολόγηση δεν πρέπει να είναι μονόπλευρη. Δεν αρκεί να λέω μόνο τι κακό έπραξα ή (ακόμα περισσότερο) τί κακό δεν έπραξα (δεν σκότωσα, δεν έκλεψα κ.τ.λ.), κάτι που με πολύ μεγάλη ευκολία γίνεται. Αυτό που χρειάζεται εξίσου, είναι να αναγνωρίζουμε επίσης τι καλό δεν κάναμε. Η εξομολόγηση αδελφοί μου δεν είναι δικαστήριο. Δεν εξετάζει μόνο τις παραβάσεις. Είναι παρουσία μπροστά στον Θεό ο οποίος, λυπάται όταν πέφτουμε στην αμαρτία αλλά, πολύ περισσότερο, λυπάται όταν παραλείπουμε τις πράξεις της αγάπης. Ας μη λησμονούμε το κριτήριο της δευτέρας παρουσίας Του. Το «ουκ εδώκατέ μοι»!
Ένατο: Ο πνευματικός είναι ο οδηγός στην πνευματική μας ζωή. Δεν πρέπει να τον ανακατεύουμε με άλλα ζητήματα για τα οποία δεν είναι αρμόδιος. Αυτό που πρέπει να περιμένουμε και να επιζητούμε από τον πνευματικό μας, είναι να μας δείξει το δρόμο που οδηγεί στο Θεό.
Και δέκατο: Ο πνευματικός έχει το δικαίωμα να επιβάλει πνευματικές ασκήσεις που ονομάζονται «Επιτίμια». Το βασικότερο επιτίμιο είναι συνήθως η στέρηση της θείας κοινωνίας για ένα μικρό ή για ένα μεγαλύτερο διάστημα. Και βέβαια, ο σκοπός του επιτιμίου είναι καθαρά παιδαγωγικός.
Η εξομολόγηση αδελφοί μου είναι μία δεύτερη κολυμβήθρα, από την οποία ο χριστιανός εξέρχεται συγχωρεμένος και δυνατός, απαλλαγμένος από φορτία και «λευκός». Η Αγία Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ίσως η καταλληλότερη περίοδος να προσφύγουμε στο μυστήριο της Εξομολογήσεως και ν’ απαλλαγούμε απ’ το φορτίο της αμαρτίας. Η Εκκλησία μας τις μέρες αυτές προσεύχεται και ψάλλει: «Της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας ζωοδότα…». Αυτή την προσευχή ας κάνουμε όλοι μας και ο Χριστός, «ο ερχόμενος επι το εκούσιον Πάθος δια την ημών Σωτηρίαν», ας πει σε όλους εμάς, και νυν και αεί, το: «Τέκνον αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου».
Αμήν!