Ομιλία του Πρωτοπρ. π. Ιωάννη Καλογερόπουλου την Κυριακή Ε΄ Λουκά (30/10/2022), με αφορμή το ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας (Παραβολή πλουσίου και φτωχού Λαζάρου)
Παρακολουθήστε την στο κανάλι του ιερού Ναού μας στο Youtube
Κυριακή Ε΄ Λουκά - Η διαχείριση του πλούτου κι η σωτηρία της ψυχής
Για να διδάξει ο Χριστός αυτή την παραβολή, πήρε αφορμή από την φιλαργυρία των γραμματέων και των φαρισαίων, οι οποίοι πίστευαν ότι ο πλούτος και τα υλικά αγαθά που απολάμβαναν ήταν η απόδειξη ότι ήταν καλοί άνθρωποι και ο Θεός ήταν μαζί τους. Με τον τρόπο αυτό δικαίωναν τον εαυτό τους μπροστά στους ανθρώπους, αδιαφορώντας για το τι πράγματι λέει ο Θεός. Αυτή την αντίληψη, δυστυχώς, διατηρούμε και σήμερα. Γι’ αυτό και χρειαζόμαστε μεγάλη προσοχή!
Η εγωιστική καλοπέραση σε αυτό τον κόσμο, μπορεί να μας οδηγήσει στο να χάσουμε την αγάπη του Θεού και, αντίθετα, η κακοπέραση και οι δοκιμασίες της ζωής, μπορεί να μας οδηγήσουν στο παράδεισο, αρκεί να τις αποδεχθούμε με υπομονή. Ας ακούσουμε όμως, με απλότητα, τα λόγια της σημερινής ευαγγελικής παραβολής:
Δυο άνθρωποι, ένας πλούσιος και ένας φτωχός, πρωταγωνιστούν στο ευαγγελικό ανάγνωσμα. Ο φτωχός έχει όνομα. Ονομάζεται Λάζαρος. Ο πλούσιος όμως, παραμένει ανώνυμος. «Τις» αναφέρεται στο ευαγγέλιο, δηλαδή «κάποιος»!...
Η ζωή τους εξελίσσεται έτσι ώστε, ο μεν πλούσιος να ζει με πολλά αγαθά που τα χρησιμοποιεί μόνο για τον εαυτό του, αδιαφορώντας για κάθε τι που γινόταν γύρω του, ο δε Λάζαρος να προσπαθεί με κόπο μεγάλο κάθε μέρα, να εξασφαλίσει την επιβίωσή του, χωρίς μάλιστα να παραπονιέται για τίποτε… Ο θάνατος, τους επισκέφτηκε και τους δυο και μάλιστα, πρώτα τον Λάζαρο. Μεταφέρονται και οι δύο στην «άλλη ζωή» όπου, ο Λάζαρος ευφραίνεται στην αγκαλιά του Θεού ενώ, ο πλούσιος οδυνάται.
Και, γεννάται εύλογα το ερώτημα: «Δηλαδή, οι πλούσιοι σε αυτή ζωή, όταν περάσουν στην άλλη ζωή θα οδηγηθούν στη κόλαση, ενώ οι φτωχοί στο παράδεισο;».
Και βέβαια όχι! Ο παράδεισος θα έχει και πλούσιους και φτωχούς. Το ίδιο και η κόλαση. Δεν είναι ο πλούτος αυτός που μας οδηγεί στη κόλαση ή στον παράδεισο, αλλά ο τρόπος χρήσης του. Γιατί, αν κάποιος είναι πλούσιος, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι κακός, όπως επίσης, δεν αρκεί να είσαι φτωχός για να είσαι δίκαιος!
Γιατί όμως ο πλούσιος πήγε στη κόλαση;
Πήγε όχι γιατί ήταν πλούσιος αλλά γιατί ήταν άσπλαχνος και σκληρόκαρδος άνθρωπος. Μπορούσε με τον πλούτο να αγοράσει τον παράδεισο φανερώνοντας την αγάπη του και στο συνάνθρωπο, αλλά δεν το έκανε. Δεν είχε αγάπη για κάποιον άλλον πέρα από τον εαυτό του. Και αυτό το λάθος του το κατάλαβε (σύμφωνα με την διήγηση του Ιερού ευαγγελίου) μετά το θάνατο του. Και τότε προσπάθησε, αφού κατάλαβε την αξία του πλούτου, να βοηθήσει τους δικούς του ανθρώπους που ζούσαν, με το να τους διδάξει με την δική του απερισκεψία... Κατάλαβε το λάθος του μετά το θάνατό του, όπως πολλοί και από εμάς μετά το θάνατο λέμε το σ’ αγαπώ, προσφέρουμε λουλούδια, συγχωρούμε και εκφράζουμε την αγάπη μας. Όμως αδελφοί μου θέλω σε αυτό το σημείο όλους να σας ερωτήσω:
Υπάρχει κάποιος άνθρωπος που να έζησε σε αυτή τη γή, και να μην έκανε λάθη; Που να μη έχει πέσει σε αμαρτίες και σε λάθος επιλογές και αστοχίες;
Σαφέστατα όχι! Μονάχα ο Θεός είναι έξω από την αμαρτία, είναι Άγιος και αμετάβλητος. Εμείς οι άνθρωποι, κινούμαστε μεταξύ καλού και κακού, μεταξύ αγαθού και πονηρού, έχουμε αρετές και πάθη, έχουμε χαρίσματα και αδυναμίες. Όλοι οι άνθρωποι λοιπόν στη ζωή, κάνουμε λάθη, πέφτουμε σε αμαρτίες, αστοχούμε, δυσκολευόμαστε να είμαστε όπως μας θέλει ο Θεός. Όχι όμως πάντα από δόλο και κακία, αλλά κάποιες φορές από πόνο που φέρνει στο δρόμο μας η ζωή , από τις δυσκολίες μας, από οδύνη. Δεν είναι τυχαία η διαπίστωση του Οσίου Σωφρονίου του Έσεξ όταν λέει ότι, ο άνθρωπος πέφτει στην αμαρτία, είτε από εγωισμό είτε από θλίψη! Πολλές φορές η θλίψη, το κενό, η μοναξιά, μας οδηγεί στην αμαρτία για γεμίσουμε έτσι το κενό που κραυγάζει μέσα μας.
Ας προσέξουμε όμως, γιατί δεν είναι όλα τα λάθη μας και αμαρτίες! Το λάθος στη ζωή μας έχει εξελικτική αξία. Με το λάθος μας μαθαίνουμε να ζούμε, μαθαίνουμε τη ζωή, αποκτούμε εμπειρία μέσα από την αστοχία μας. Αυτό σημαίνει ότι κάθε λάθος δεν είναι απαραίτητα και αμαρτία. Η αμαρτία δεν είναι μόνο ηθικό μέγεθος αλλά (κυρίως) υπαρξιακό. Όταν αμαρτάνω, δεν κάνω απλά μια λάθος επιλογή που ίσως μου κοστίσει, αλλά αυτοκαταστρέφομαι σαν ύπαρξη. Όταν αμαρτάνω, δεν ζω σύμφωνα με τον τρόπο που ο Θεός με έχει δημιουργήσει ώστε να έχω πληρότητα ζωής. Οι εντολές του Θεού, π.χ. η αγάπη, η συγχώρηση, η πίστη, δεν είναι διαταγές μια εξουσίας και ενός υψηλά ισταμένου, αλλά προτάσεις ζωής για μένα, για σένα, για όλους μας. Οι εντολές του Θεού είναι ένας δρόμος ζωής, ένας τρόπος ζωής που οδηγεί στη χαρά και στην πληρότητα. Όταν αμαρτάνω, πληγώνω μια σχέση: τη σχέση μου με τον Θεό, τη σχέση μου με τον συνάνθρωπο και τη σχέση μου με την κτίση. Όταν αμαρτάνω, η πράξη μου έχει μέσα απόφαση, ελεύθερη επιλογή, πράξη και κίνηση. Άρα δεν έχουν όλα τα λάθη πρόθεση και στόχο να βλάψουμε και να κάνουμε κακό.
Από τα πάρα πάνω αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε λάθος, δεν είναι αμαρτία, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν λάθη που είναι και αμαρτίες. Πολλοί άνθρωποι όμως ταυτίζουμε ενοχικά το ανθρώπινο λάθος με την αμαρτία, ενοχοποιώντας τα πάντα στη ζωή. Η Αγία Γραφή αναφέρει ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει άνθρωπος, ο οποίος θα ζήσει σε αυτόν τον κόσμο και δεν θα αμαρτήσει. Ακόμη και οι Άγιοι, έκαναν αμαρτίες. Όμως αυτό, δεν μας απελπίζει διότι, ως χριστιανοί, δεν πιστεύουμε στις αρετές ή στην ηθική μας, αλλά στο μεγάλο έλεος του Θεού. Οι αμαρτίες μας βυθίζουν στη κόλαση και η αγάπη του Θεού μας βάζει στο παράδεισο.
Αδελφοί μου, δεν ήταν τα πλούτη του για τα οποία κατακρίθηκε από τον Θεό ο πλούσιος της σημερινής παραβολής, αλλά η προσήλωσή του σε αυτά. Ήταν ο τρόπος που τα διαχειρίστηκε. Ήταν η αδιαφορία του μπροστά στο πόνο και στη δυστυχία του φτωχού Λαζάρου. Εμείς αδελφοί μου, αν έχουμε υλικό πλούτο, ας έχουμε και πλούτο καλοσύνης και αγάπης. Κι αν είμαστε φτωχοί, ας είμαστε φτωχοί και στις κακίες. Κι έτσι, πλούσιοι και φτωχοί, ας είμαστε εδώ αδέρφια, για να βρεθούμε μαζί και στον παράδεισο στην άλλη ζωή. Αμήν!
Πρωτοπρ. π. Ιωάννης Καλογερόπουλος [30/10/2022]