Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, η εικόνα της Παναγίας Ιεροσολυμίτισσας αγιογραφήθηκε τον 19ο αιώνα στους Αγίους Τόπους και είναι αχειροποίητη. Αυτό σημαίνει πως δεν αγιογραφήθηκε από το χέρι ανθρώπου, αλλά έπειτα από θεία παρέμβαση.
Απολυτίκιον της Παναγίας της Ιεροσολυμιτίσσης
Ήχος α΄. Της ερήμου πολίτης.
Την σεπτήν σου εικόνα ως της δόξης σου σκήνωμα, Ιεροσολυμίτισσα Παρθένε, προσκυνούμεν Πανάχραντε. Εκ ταύτης γαρ πηγάζεις μυστικώς θαυμάτων ποταμούς τας δωρεάς• και αρδεύεις τας καρδίας και τας ψυχάς των πίστει κραυγαζόντων σοι• Δόξα τω Θείω Τόκω σου, Αγνή, δόξα τη παρθενία σου, δόξα τη προς ημάς σου ανεκφράστω προνοία, Άχραντε.
Η θαυματουργή αγία εικόνα της Παναγίας Ιεροσολυμίτισσας έχει αγιογραφηθεί τον 19ο αιώνα θαυματουργικώς. Φέρει χρονολογία 1870 και έχει το εξής ιστορικό:
Υπήρχε τον καιρό εκείνο μία αγιογράφος Μοναχή ονόματι Τατιανή, της ρωσικής ιεράς Μονής της Μυροφόρου Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής, που βρίσκεται στους πρόποδες του απέναντι της Ιερουσαλήμ Όρους των Ελαιών.
Είδε δε η Τατιανή καθώς κοιμόταν το εξής όραμα: Ότι την επισκέφθηκε στο κελί της μία άγνωστη Μοναχή, η οποία της είπε: «Αδελφή Τατιανή, ήλθα να με ζωγραφίσεις».
Η Τατιανή απάντησε: «Ευλόγησον, αδελφή, αλλά εγώ είμαι αγιογράφος και όχι ζωγράφος». Και η Επισκέπτρια της λέγει: «Τότε να με αγιογραφήσεις».
Η Τατιανή εξεπλάγη με το θάρρος της ξένης και απεκρίθη: «Δεν έχω ξύλο (σανίδι), πού να σε ζωγραφίσω;».
Και τότε η Επισκέπτρια Μοναχή της δίδει ένα σανίδι αγιογραφήσεως και λέγει: «Ζωγράφισε». Αλλά ενώ ζωγράφιζε η Τατιανή την Μοναχή, είδε τα άμφιά Της να γίνονται χρυσά, το πρόσωπό Της να λάμπει πολύ, και Την άκουσε να λέγει: «Ω. μακαρία Τατιανή, μετά τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Λουκά, θα με αγιογραφήσεις πάλι εσύ».
Η Τατιανή αντελήφθη ότι αγιογραφούσε την Παναγία. Εταράχθη και ξύπνησε. Αμέσως έσπευσε στην Ηγουμένη και της διηγήθηκε το όραμα. Η Ηγουμένη δυσπίστησε και της είπε να πάει να κοιμηθεί και αύριο να αγιογραφήσει μία εικόνα της Παναγίας.
Καθώς όμως επέστρεφε, είδε να βγαίνει από το κελί της φως και αισθάνθηκε ευωδιά. Τότε ειδοποίησε την Ηγουμένη και μαζί εισήλθαν στο φωτεινό και ευωδιάζον κελί, όπου είδαν εκπληκτικότερο θαύμα. Η εικόνα του οράματος βρισκόταν μέσα στο κελί πραγματική, Αχειροποίητη. Η αγία αυτή εικόνα της Παναγίας. (Η ανωτέρω πληροφορία έχει ευρέως γνωστοποιηθεί, ειπωθεί και καταγραφεί, μέσα από τις διηγήσεις Αγίων Γερόντων της πίστεώς μας (όπως για παράδειγμα του συγχρόνου γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου), οι οποίοι είχαν την ευλογία -όταν ζούσαν στον κόσμο αυτό- να δουν σε όραμα την Υπεραγία Θεοτόκο. Οι μαρτυρίες όλων συμφωνούν πως η αγία αυτή εικόνα της «Ιεροσολυμίτισσας», είναι εκείνη που απεικονίζει ακριβέστερα από οποιαδήποτε άλλη, τα χαρακτηριστικά της αγίας μορφής της Παναγίας μας.)
Μετά από όλα αυτά, παρουσιάζεται πάλι η Παναγία στη Μοναχή και λέγει: «Να με κατεβάσετε κάτω στο σπίτι μου, στη Γεθσημανή». Πράγμα που έγινε.
Από τότε η Αχειροποίητη αγία εικόνα της Παναγίας Ιεροσολυμίτισσας βρίσκεται στο ιερό Προσκύνημα του Θεομητορικού Μνήματος της Γεθσημανής, και θαυματουργεί.
Και τις τρεις φορές που πλημμύρισε ο Ιερός Ναός στη Γεθσημανή, η εικόνα ανέβηκε μόνη της από τον μαρμάρινο θρόνο που βρίσκεται και στάθηκε στο σύστημα εξαερισμού, χωρίς να στηρίζεται πουθενά. Τα θαύματά της είναι αναρίθμητα, όπου και αν πήγε.
