Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2016 – ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ

Ο Ἀπόστολος
Προς Εφεσίους Επιστολή Παύλου (δ΄ 7 – 13)

[ἑνὶ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ]

Το Ευαγγέλιο
Κατά Ματθαίον (δ΄ 12-17)

[Ακούσας ὁ Ἰησοῦς ὅτι Ἰωάννης παρεδόθη,… ἤρξατο κηρύσσειν καὶ λέγειν· μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.]

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Θεία χάρη και μετάνοια
«μετανοείτε. ήγγικε γαρ η Βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. δ’,17)
             

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής Μετά τα Φώτα, αναφέρεται στην έναρξη της δημοσίας δράσεως του Θεανθρώπου και στο περιεχόμενο του κηρύγματός Του, που ήταν «μετανοείτε. ήγγικε γαρ η Βασιλεία των ουρανών». Με την πρόσκληση αυτή ο Θεός συνεχίζει τον διάλογο, που είχε με τον Αδάμ στον Παράδεισο. Την μετάνοια εκήρυτταν οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης και μάλιστα ο μείζων των Προφητών ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Με το κήρυγμα περί μετανοίας άρχισε ο Κύριος την διδασκαλία Του, το κοσμοσωτήριο έργο Του. Οι Απόστολοι αυτήν επίσης εκήρυτταν «μετανοήσατε και επιστρέψατε εις το εξαλειφθήναι υμών τας αμαρτίας» (Πραξ. γ’, 19). Επομένως η μετάνοια αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της πνευματικής ζωής, αφού συνδέεται στενώτατα με την Θεία Χάρη. Αυτόν τον σύνδεσμο μεταξύ της μετανοίας και της θείας Χάριτος μπορούμε να τον δούμε σε τρία σημεία.
Η μετάνοια είναι ο ασφαλής δρόμος που οδηγεί στην Βασιλεία των Ουρανών
«Ήγγικεν η Βασιλεία των ουρανών» έλεγεν ο Κύριος, γι’ αυτό «μετανοείτε». Όταν η Αγία Γραφή αναφέρει την Βασιλεία των Ουρανών, εννοεί τον Κύριο και την κοινωνία μαζί Του, διότι όπου είναι ο βασιλεύς εκεί είναι και η βασιλεία, αφού δεν νοείται βασιλεία, χωρίς βασιλέα. Ο Θεάνθρωπος Κύριος δεν χωρίζεται από την άκτιστη Χάρη Του, που φυλάσσεται στην αγία Εκκλησία και χορηγείται από το Πανάγιο Πνεύμα σ’ αυτούς που μετανοούν.
Γνωρίζουμε όλοι μας από την διδασκαλία των αγίων Πατέρων, ότι με την αμαρτία απομακρυνόμαστε από την Ζωή, που είναι ο Χριστός, οπότε επέρχεται η έκπτωση από την θεία Χάρη και εν συνεχεία η ζώφωση και η νέκρωση. Αυτό σημαίνει ότι κατά την ορθόδοξη διδασκαλία η αμαρτία δεν είναι μια αστοχία, που για την επανόρθωσή της αρκεί μια τυπική συγγνώμη, αλλά είναι μια κίνηση αντίθετη από τον Θεό και γι’ αυτό απαιτείται ολοκληρωτική μεταστροφή. Απαιτείται να βιώσουμε την μετάνοια, που ζωοποιεί και χαριτώνει. Δεν έρχεται από πουθενά αλλού η σωτηρία «ει μη ταύτην (την σωτηρίαν) διά της διηνεκούς μετανοίας επισπασόμεθα» (αγ. Γρηγόριος Παλαμάς).
Γι’ αυτό είπαμε ότι η μετάνοια είναι ο ασφαλής δρόμος, που οδηγεί στην Βασιλεία των ουρανών. Και φυσικά δεν υπάρχει τέλος μετανοίας, διότι τούτο θα εσήμαινε τελεία ομοίωση με τον Χριστό. Εφ’ όσον σε όλη μας την ζωή είμαστε αναζητηται της Βασιλείας των Ουρανών, γι’ αυτό τον λόγο η μετάνοια είναι μια διαρκής κατάσταση. Αυτή είναι η «αρχή, μεσότης και τέλος της κατά Χριστόν πολιτείας». Επίσης η μετάνοια είναι ώρα Χάριτος. Ο άνθρωπος ζώντας στο απελπιστικό και ζοφερό σκοτάδι της αμαρτίας και αγνοώντας την ωραιότητα της θείας ζωής, δεν μπορεί να καταλάβει την φρικτή κατάστασή του και την διαφορά μεταξύ της ανθρώπινης ζωής και της Θεανθρώπινης ζωής. Μόνον όταν η θεία Χάρη ρίψει στην καρδιά του τον σπόρο της θείας αγάπης μπορεί να δει την ερήμωσή του την πνευματική. Το φως του ήλιου όταν εισέρχεται μέσα στο σκοτεινό δωμάτιο αποκαλύπτει τα πάντα. Έτσι όταν η φωτοποιός και ζωοποιός Χάρη φωτίσει την ψυχή μας, τότε βλέπουμε τα πάθη, την ερήμωση την εσωτερική και αρχίζουμε να κλαίμε.
Πρέπει να έχει κανείς πολλή Χάρη για να καταλάβει ότι είναι αμαρτωλός. Στον σαρκικό άνθρωπο η μετάνοια δεν είναι εύκολη. Άρα ο ζων μέσα στην ατμόσφαιρά της δείχνει πως διαποτίζεται από την άκτιστη ενέργεια της θείας Χάριτος. Γι’ αυτό πολλοί Πατέρες τονίζουν ότι η βίωση της μετάνοιας είναι το πρώτο στάδιο της θεωρίας του Θεού. Και όσο η φωτιά της μετανοίας κατακαίει την ψυχή και τις αμαρτίες, τόσο αυτή η φωτιά μετατρέπεται σε άκτιστο Φως. Επομένως, η μετάνοια δεν είναι ανθρωπίνης προελεύσεως, αλλά αποτελεί δώρο που προσφέρεται από τον Ουρανό. «Σπέρμα γαρ θείον υπάρχει σαφώς η κατά Θεόν λύπην. καρπόν ώριμον την των αιωνίων αγαθών ευφροσύνη παρέχουσα» (αγ. Μάξιμος).
Αυτήν την αλήθεια διατυπώνει ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης: «Τι θα κάναμε εάν δεν μας ενίσχυε προκαταβολικά η Χάρις του Θεού; Σε ποιο κατάντημα θα φθάναμε, εάν δεν μας αγκάλιαζε ξαφνικά χωρίς να το περιμένουμε μετά από την αμαρτία και δεν μας προετοίμαζε για μετάνοια και για δάκρυα;… Σπάνια, πολύ σπάνια θα μπορούσε κανείς να απαλλαγεί από τον ζυγό της αμαρτίας».
Επίσης η μετάνοια διατηρεί την Χάρη στην ψυχή μας. Στην Ορθόδοξη διδασκαλία λέμε ότι δεν υπάρχει διαφορά διαλεκτική μεταξύ πράξεως και της θεωρίας και της θεωρίας. Ούτε ξεχωρίζονται στεγανά οι δυο αυτές καταστάσεις. η πράξη είναι τροφός και συνεργός της θεωρίας και η θεωρία είναι φύλακας και συνεργός της πράξεως. Δηλ. ο άνθρωπος, με την βοήθεια της θείας Χάριτος, αγωνίζεται να τηρήσει τις εντολές του Θεού, άρα να βιώσει την μετάνοια. Όταν φθάσει δε στην κοινωνία με τον Θεό και αισθάνεται μέσα του την πλησμονή της Χάριτος και της αγάπης του Θεού, τηρεί τις εντολές του Θεού από αγάπη γι’ Αυτόν και για να διατηρήσει την αγάπη.
Επομένως η μετάνοια δεν είναι μια τυπική εξομολόγηση, που ίσως έκανε κανείς κάτω από σκληρές ψυχολογικές συνθήκες, αλλά μια ολοκληρωτική αλλαγή ζωής. Με αυτήν την αλλαγή ζει την εν Χριστώ ζωή και ζώντας την εν Χριστώ ζωή βλέπει την αθλιότητά του περισσότερο και αυξάνει την μετάνοια.
Όλοι οι άγιοι από την πείρα τους γνωρίζουν ότι η θεία Χάρη παραμένει στην ψυχή μας με την αγωνιστικότητα, την νήψη, την προσευχή, κυρίως με την ταπείνωση που είναι «στολή θεότητος». Η ακάθαρτη καρδιά, που είναι γεμάτη από τα πάθη, δεν μπορεί να συγκρατήσει την θεία Χάρη, όσο πλούσια και αν της είχε προηγουμένως χορηγηθεί.
Όλα αυτά είναι ακατανόητα για τον άνθρωπο που έμαθε να μη ζει στο πνευματικό κλίμα της Ορθοδοξίας και τρέφεται από την αυτάρκεια και την αυταρέσκειά του. Φαίνονται λίγο μπερδεμένα, γιατί ζούμε σε έναν κόσμο που αισθάνεται ολοκληρωμένος, φτασμένος, ώριμος. Όμως είναι βίωμα και ζωή της Εκκλησίας. Το κήρυγμα χωρίς την μετάνοια με όλο το περιεχόμενό του, παύει να είναι αυθεντικό. Παύει να τονίζεται η αξία της μετανοίας, που ανοίγει τον δρόμο για την βασιλεία του Θεού, αλλά πρέπει να τονίζεται καθαρά ότι δεν μεταβάλλει ο άνθρωπος τον εαυτό του με τα έργα της μετάνοιας, αλλά προσφέρεται στην θεία Χάρη που μεταβάλλει τους αναξίους σε αξίους.   

Διαβάστε το άρθρο και εδώ

Διαβάστε επίσης:

Κυριακή μετά τα Φώτα, του Ἱεροκήρυκος της Ι.Μ. Κηφισίας, Αμαρουσίου & Ωρωπού, Ἀρχιμ. Νικάνωρος Καραγιάννη

Κυριακή μετά τα Φώτα, Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου (+)

Περί μετανοίας, Ομιλία του Αγίου Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ, επισκόπου Καυκάσου και Ευξείνου Πόντου

Κυριακή μετά τα Φώτα "Η προοπτική της Αγιότητας", Αρχιμ. Ε.Ο. - Ιερά Μητρόπολις Δημητριάδος (13/1/2013)
Παρουσίαση και σχόλια στο έργο του Γρηγορίου Νύσσης "Περί κατασκευῆς του ἀνθρώπου", Δημητρίου Βογιατζή, Διδάκτορος Θεολογίας
     

Ακούσματα:
Κυριακή μετά τα Φώτα, Ηχογραφημένη ομιλία π. Αθανασίου Μυτιληναίου (mp3)
      

Κυριακή 10 Ιανουαρίου

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Ἐπίσκοπος Νύσσης
Ἡ Ἁγία Θεοσεβία ἡ Διακόνισσα
Ὁ Ὅσιος Δομετιανὸς Ἐπίσκοπος Μελιτηνῆς
Ὁ Ἅγιος Μαρκιανὸς Πρεσβύτερος καὶ Οἰκονόμος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας
Ὁ Ὅσιος Ἀντίπας ὁ Ἀθωνίτης
Ὁ Ὅσιος Θεοφάνης ὁ Ἐρημίτης

Δευτέρα 11 Ιανουαρίου

Ὁ Ὅσιος Θεοδόσιος ὁ Κοινοβιάρχης καὶ Καθηγητὴς τῆς Ἐρήμου
Ὁ Ὅσιος Θεοδόσιος Ἐπίσκοπος Τραπεζοῦντος
Ὁ Ἅγιος Νικηφόρος ὁ Νεομάρτυρας ἐκ Κρήτης

  
Τρίτη 12 Ιανουαρίου

Ἡ Ἁγία Τατιανὴ ἡ Μάρτυς
Ὁ Ἅγιος Μέρτιος ὁ Μάρτυρας
Ὁ Ἅγιος Βενέδικτος
Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Γαλακτοτροφούσης
                                    

Τετάρτη 13 Ιανουαρίου

Οἱ Ἅγιοι Ἕρμυλος καὶ Στρατόνικος
Ὁ Ὅσιος Μάξιμος ὁ Καυσοκαλυβίτης
Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος
Ὁ Ἅγιος Ἱλάριος Ἐπίσκοπος Πικτώνων
Ὁ Ἅγιος Ρεμίγιος Ἐπίσκοπος Ρημῶν
Ὁ Ἅγιος Κεντιγκέρνος (Kentigern) Ἐπίσκοπος Γλασκόβης
                              

Πέμπτη 14 Ιανουαρίου

Οἱ Ἅγιοι 38 Ἀββάδες οἱ ἐν τῷ ὄρει Σινᾷ ἀναιρεθέντες
Οἱ Ἅγιοι 33 Πατέρες Ἀββάδες οἱ ἐν τῇ Ραϊθῷ ἀναιρεθέντες
Ὁ Ὅσιος Σάββας ὁ πρῶτος Ἀρχιεπίσκοπος Σερβίας καὶ κτήτορας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Χιλανδαρίου
Ἡ Ἁγία Νίνα ἡ Ἰσαπόστολος
Ὁ Ὅσιος Θεόδουλος υἱὸς τοῦ Ἁγίου Νείλου τοῦ Σοφοῦ
                           

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου

Ὁ Ὅσιος Παῦλος ὁ Θηβαῖος
Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Καλυβίτης ὁ διὰ Χριστὸν πτωχὸς
Ἡ Ἁγία Ἴτα ἐξ Ἰρλανδίας
Ὁ Ἅγιος Πανσόφιος ὁ Μάρτυρας
Ὁ Ὅσιος Ἀλέξανδρος ὁ Ἀκοίμητος

Σάββατο 16 Ιανουαρίου

Ἡ προσκύνησις τῆς Τιμίας ἁλύσεως τοῦ Ἁγίου καὶ ἐνδόξου Ἀποστόλου Πέτρου
Ὁ Ὅσιος Ὀνωρᾶτος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀρελάτης
Ὁ Ἅγιος Δαμασκηνὸς ὁ Ἱερομάρτυρας
                             

Επιμέλεια- Διανομή: Καθεδρικός Ι.Ν. Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού
Design : ΑΔΑΜ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ
Εάν δεν επιθυμείτε να λαμβάνετε το Ενημερωτικό, παρακαλούμε πατήστε εδώ
Εάν λαμβάνετε το Ενημερωτικό περισσότερες από μία φορά, παρακαλούμε πατήστε εδώ